آرایش مریض

بسیار اتفاق افتاده است که وقتی اروپاییان و آمریکاییان (منظور مردمی از کل قاره ی آمریکا) به دلایل مختلفی چون گردشگری، کاری و ... به ایران می آیند نحوه و میزان آرایشِ دختران و زنان ایرانی برایشان بسیار تعجب برانگیز بوده است. آن ها در مملکت خویش این نحوه ی آرایش را اغلب در بین زنان بدکاره می بینند نه در بین مردم عادی. لذا باید دید که آیا واقعا آرایش غلیظ ایرانیان یک ایراد فرهنگی می باشد؟ سوال های دیگری نیز بوجود می آیند چون: آیا قانون حجاب در ایران باعث این امر شده؟ آیا این امر فقط یک دلیل دارد؟ دلایل شکل گیری آرایش غلیظ ایرانیان چیست؟ چگونه می توان این مشکل را رفع کرد؟ و ... . در این مطلب سعی می شود که اکثر دلایل این پدیده مطرح گردد ولی توقع این که تمام این دلایل و عوامل را بتوان به طور جامع و مانع تشریح کرد توقع نابجایی خواهد بود.

 

اول این که بایست دید که اصلا کجای آرایش غلیظ (منظور از آرایش غلیظ در این مطلب هم به طور کلی آرایش غلیظ است و هم نحوه و میزان آرایش دختران و زنان ایرانی) ایراد دارد؟ در واقع چون اکثر مردم جهان چنین اندازه ی آرایشی را درست نمی پندارند بدین معنی است که چنین آرایشی نادرست باشد؟!!! جواب به این سوال به طور بدیهی «خیر» است. برای جواب به این سوال بهتر است مفهوم آرایش روشن شود. آرایش کردن به معنی استفاده کردن از لوازم خاص آرایشی (نظیر رژ لب، رژ گونه، پن کیک آرایشی، ریمل، انواع مداد ها و قلمو های آرایشی و ...) است که بیشتر بر چهره ی شخص به عمل می آید. در واقع آرایش کردن همان نقاشی کردن است ولی بجای بوم از صورت انسان استفاده می شود. حال باید دید که چرا میزان و نحوه ی آرایش متفاوت است. دلیل این امر مطلقا در هدفِ آرایش شونده خلاصه می شود. هدف از آرایش کردن برای انسان های مختلف متفاوت است. ولی همه ی این اهداف در یک چیز مشترکند؛ مورد توجه بودن (به شکل های مختلف). در واقع نحوه ی آرایش و میزان آن به طور مستقیم به این ربط دارد که آرایش شونده دوست دارد که چگونه دیده شود. برای همین است که زنان و دختران ایرانی به محض بیرون آمدن از منزل و قرار گرفتن در محیطی غیر از خانه ی خود دست به آرایش می زنند و نه قبل از آن.

 

مطلبی که در این لحظه ممکن است به ذهن آید این است که چرا انسان نمی خواهد که آن طور که هست دیده شود؟! جواب این سوال روشن است:«جلب توجه». سوال دیگری نیز بوجود می آید چرا این انسان سعی می کند که از طریق ظاهر جلب توجه کند؟! توجه کنید که از جمله خصوصیات دیگر اغلب دختران و زنان ایرانی (مخصوصا دختران) تلاش زیاد ایشان برای لاغر و خوش اندام کردن خود و نحوه ی صحبت کردن ایشان است که عموما سعی می کنند خود را بسیار متشخص و فهمیده جلوه بدهند (حتی یکی از دلایل اصلی افزایش گرایش دختران ایرانی به علم (ورود به دانشگاه ها) نیز همین است). در واقع جواب به سوال اخیر «کمبود» است. در واقع یکی از دلایل اصلی آرایش غلیظ در بین دختران و زنان ایرانی کمبود شخصیتی است. دخترانی که در وجود شخصی خود برتری خاصی نمی بینند بیشتر به سمت آرایش های غلیظ قدم می گذارند. یکی از عواملی که منجر به وقوع چنین جریاناتی می شود نحوه ی برخورد خانواده های ایرانی با ظاهر است. در واقع ایرانیان چه مرد و چه زن، به «ظاهر» توجه بسیاری دارند. مثلا در خانواده ای که دختری بسیار زیبا متولد می شود خانواده و فامیل اصطلاح «دختر همه چی تمام» را برای وی به کار می برند. و این مطلب در تمام طول عمر دختر به وی گوشزد می شود به طوری که وی کمتر احساس می کند که نیازی به پیشرفت های اقتصادی، علمی، رفتاری، شعوری و ... دارد. این در واقع نشان می دهد که خانواده های ایرانی زیبا بودن چیزی را کمال آن چیز می دانند. یکی از دلایل این که دانشمندان و اندیشمندانِ جنس مونث کمتر به سمت آرایش ها و عمل های زیبایی و ... می روند صدق مسئله ی شخصیتی در گرایش به ظاهر است. در واقع هر چه روح و «خود» انسان پر فضیلت تر باشد وی دیگر نیازی نمی بیند که به واسطه ی ظاهر خویش جلب توجه کند مخصوصا که وی درک می کند که توجهِ چه کسانی نیز به سمت آرایش غلیظ جلب می شوند. به راستی یکی از مقصرین آرایش غلیظ زنان، از لحاظ جامعه شناختی مردان هستند. در واقع وقتی دختران و زنان ایرانی می بینند که پسران و مردان، یکی از ملاک های اصلی خود را برای دوست یابی یا همسر یابی، «زیبایی ظاهری» در نظر می گیرند، در نتیجه برای جلب توجه جنس مخالف رو به علاقه ی جنس مخالف می آورند. این مسئله را می توان به عرضه و تقاضا در اقتصاد تشبیه کرد. در واقع چون تقاضای ظاهر در ایران زیاد است، عرضه نیز خود به خود زیاد می شود.

 

ولی ایراد جلب توجه از طریق ظاهر در چیست؟! (خارج از تحقیق برای جواب این سوال، باید گفت که جلب توجه از طریق ظاهر بیش از این که خود ایرادی باشد، پیامد و محصولِ ایرادی شخصیتی در انسان است) ایراد جلب توجه از طریق ظاهر این است که شخصی که از این طریق توجهش جلب می شود فقط به بهانه ی همین زیبایی ظاهری است که جذب می شود. در واقع باید پرسید که کسی که بر اثر زیبایی جذب می شود می خواهد با چه قصدی و برای چه مدت زمانی با شخص جاذب ایجاد ارتباط کند؟ از آن جا زندگی دو نفره چیزهایی بسیار بیشتر از زیبایی ظاهری را می طلبد لذا در اکثر مواقع مردان و پسران در چنین شرایطی سعی می کنند که برای مدتی کم و به قصد هر چه بیشتر لذت بردن از طرف مقابل ایجاد رابطه کنند. آنانی هم که به قصد ازدواج و زندگی دو نفره به چنین طریقی با هم ارتباط برقرار می کنند فقط و فقط بر حسب شانس می توانند زندگی خوشی را داشته باشند. شاهد این ادعا، طلاق ها و یا مرگ عاطفی و مشکلات عدیده ای است که امروزه پس از ازدواج از طریق چنین ارتباطاتی اتفاق می افتد. در واقع به همین دلیل است که زنان روسپی آرایشی غلیظ دارند. چرا که می خواهند در کم ترین زمان بیشترین لذت را به مجذوب خود بدهند.

 

از دیگر ایرادات جلب توجه از طریق ظاهر می توان به مهم شدن یا بودن ظاهر، به طوری بیش از حد خود، اشاره کرد. در واقع پرداختن بسیار به ظاهر به مانند ساختن نقابی است که حقیقت ما را پنهان می کند. همچنین پرداختن هر چه بیشتر به ظاهر معادل پرداختن هر چه کمتر به باطن و درون است. چرا که زمان در حال گذر است و این ماییم که انتخاب می کنیم به ظاهر خود اهمیت دهیم و یا به باطن خود. حال که به ایرادات این مسئله پرداختیم باید روشن شود که عوامل ایجاد چنین جریاناتی در ایران چیست.

 

یکی از دلایل این که دختران و زنان به آرایش غلیظ رو می آورند «همه» است. ما ایرانیان، عموما، به دلیل فقر فکری، وقتی می خواهیم از وسیله ای استفاده کنیم ابتدا توجه می کنیم که استفاده ی عموم از آن وسیله چگونه است و سپس ما نیز به همان روش عمل می کنیم (یکی از نمونه های این مطلب استفاده ی ما از شبکه های مجازی است؛ توجه کنید که وقتی می خواستید برای اولین بار مثلا از فیس بوک استفاده کنید برای گذاشتن پست از خود چه پرسیده اید؟ قطعا پرسیده اید که «خب در فیس بوک چه چیزهایی پست می کنند؟» و برای رسیدن به جواب این سوال دیوار های چند نفر را چک کرده و به همان شیوه شروع به پست گذاری کرده اید. در شبکه های مجازی دیگر مانند تلگرام و اینستاگرام نیز قضیه به همین صورت است). در واقع دختران برای خود آرایش غلیظ را می پسندند چرا که با خود می پندارند که «همه (منظور اکثر است)» نیز چنین می کنند. به همین دلیل حتی ممکن است که کسی دچار کمبود شخصیتی نیز نباشد ولی همچنان طرفدار آرایش غلیظ باشد.

 

یکی از دلایلی که مخصوصا لیبرال ها (آزادی طلب ها) برای این مشکل ذکر کرده اند حجاب اجباری در ایران است. آن ها چنین استدلال می کنند که اجبار حجاب در ایران موجب عقده ای در شخصیت فرد شده و فرد برای باز کردن این عقده رو به افراط در مسایل ظاهری دیگر چون آرایش می آورد که مانع چندانی در جامعه ندارد. آن ها برای مصداقِ بیشترِ استدلال خود کشور عربستان را مثال می زنند که همین مشکل را نیز دارد. این مسئله تا حدودی درست می باشد ولی باید این را نیز در نظر گرفت که اگر این مدعا درست باشد پس چرا در کشور ترکیه نیز آرایش غلیظ رواج دارد در حالی که در قوانین این کشور حجاب اجباری وجود ندارد؟ هر چند این نکته نیز بی روا نیست که اغلب ایرانیانی که به خارج از کشور مهاجرت کرده اند همچنان از آرایش غلیظ استفاده می کنند. در واقع در کشور های غربی یکی از ملاک های تشخیص ایرانیان و به طور کلی مهاجرانِ اهل خاورمیانه، آرایش غلیظ می باشد. این مطلب حتی در مورد ایرانیانی که قبل از انقلاب 57 به کشور های غربی مهاجرت کردند نیز صدق می کند. لذا آن چه که در حقیقت موجب پدیده ی «آرایش غلیظ» در بین زنان و دختران جوامع می شود، بیش تر و مهم تر از قوانین، میزان امکان بروز فعالیت های اقتصادی، علمی، هنری و فرهنگی ای است که مردم یک جامعه به زنان آن جامعه می دهند. در اکثر کشور های خاورمیانه، باور عمومی بر این است که نقش عمده ی زندگی یک زن، زندگیِ زناشوییِ وی است. لذا زندگی علمی، زندگی فرهنگی، زندگی هنری، زندگی اجتماعی برای زنان در این گونه کشور ها معنا نمی پذیرد. و از این بابت بنابر آن چه گفته شد حسِ بی شخصیتی و بی فضیلتی، شخصیت زن را در این جوامع شکل می دهد و از این رو وی به آرایش غلیظ رو می آورد. حال در ایران و یا عربستان، حجاب اجباری مزید بر علت شده و لذا این حس را در زنان پر رنگ تر می کند. ولی نبایست این را فراموش کرد که بعضی فقط برای غرض ورزیِ سیاسی و محکوم کردن سیستم حکومتیِ ایران علت العلل مسئله ی آرایش غلیظ را حجاب زوری می دانند. هر چند این را نیز نباید فراموش کرد که پر بار کردن درون و افزایش دانش و علم (منظور از ترکیب «دانش و علم» در این مطلب لزوما علم تجربی نیست بلکه دانش و علم به عام ترین معنی آن است که حتی می تواند نویسندگی یا شاعری را نیز در برگیرد) برای یک زن، تضادی با حجاب وی ندارد. بنابر این خیلی سخت می توان کسی را که برای علت یابی پدیده ی آرایش غلیظ در ایران سریعا به حجاب زوری زنان اشاره می کند، بدون غرض های سیاسی در نظر گرفت.

 

از دیگر عوامل آرایش غلیظ در ایران «غرب زدگیِ رسانه ای» است. زنان بازیگر، خواننده یا مشهور (celebrity) آمریکایی که در فیلم های هالیوودی (مخصوصا آن دسته فیلم هایی که در شبکه های پر بیننده ی ماهواره ها در ایران پخش می شود)  بازی می کنند یا ویدئو کلیپ هایی را انتشار می دهند، اکثرا دارای زیباییِ نسبی و همچنین آرایشی نسبتا غلیظ دارند. این زنان برای دختران و زنان ایرانی تبدیل به الگو شده اند. دختران و زنان ایرانی حتی به شعر هایی که خوانندگان زن معروفِ پاپ می خوانند نیز توجه نمی کنند. این الگوگیری فقط یک الگوگیری نسبت به ظاهر است. هر چند که ایرانیان به واقع فراموش می کنند که میزان آرایش یک بازیگر در یک فیلم پر فروش، که اصولا جنبه ی اقتصادی دارد تا فرهنگی، متفاوت است از میزان آرایش عموم زنان جوامع غربی. هم چنین این مسئله در مورد نوع لباس و میزان آرایش زنان خواننده (مخصوصا در سبک پاپ) بیشتر صدق می کند. لذا بایست مراقب غذایی که در مقابل چشمان و ذهنمان قرار می دهند باشیم.

 

در نهایت، علتی دیگر برای این مشکل را می توان این دید که دختر ایرانی میلِ شدیدی به عاشق شدن و ازدواج کردن دارد. این میلِ شدید است که موجب می شود که وی، زود باور، بی صبر و غیر قابل کنترل باشد. رفع این مشکل به طور عمده از درون می باشد. دختر ایرانی باید درک کند که رفتار و کردار باید بیشتر خوی عقلانی و منطقی بگیرد که درگیر چنین مسائلی نشود. نیازِ به مهر و محبت غیر قابل انکار است ولی نباید این نیاز باعث این شود که ما انسان ها برای رفع آن سطح ارزشیِ خود را پایین آوریم. در پایان، بایست گفت که بعضی حقایق را می توان به روشی غیر از «آزمون و خطا» که ممکن است موجب درد و رنج ما شود، آموخت. پس لزوما همه چیز را نباید تجربه کرد.